Khác với những lần tinh giản biên chế trước đây chỉ đơn thuần là giảm cơ học, lần này, theo chỉ đạo của Thủ tướng, mục tiêu là nâng cao chất lượng cán bộ, công chức, bảo đảm tính chuyên nghiệp của hoạt động công vụ.

Không duy ý chí nữa

Ngay từ những cuộc hội thảo đầu tiên nghe ý kiến các chuyên gia, trong đó có cả nguyên Bộ trưởng, Vụ trưởng…, một ý kiến nổi bật là chính sách tinh giản trước đây chưa thực sự giảm được người cần giảm, đưa bao nhiêu người ra lại bổ sung từng ấy người vào... Vậy làm thế nào để không lặp lại "vết xe đổ”" này?

Tinh giản biên chế lần này được thực hiện đồng bộ với các nội dung khác của cải cách chế độ công vụ, công chức như xác định vị trí việc làm, nâng cao chất lượng tuyển dụng, bảo đảm tối đa nguyên tắc khách quan, công khai, công bằng, đặc biệt là đổi mới cơ chế đánh giá cán bộ, công chức, viên chức. Thông qua đó sẽ xác định được ai làm việc, ai chưa làm tốt... để phân loại, đưa vào diện tinh giản.

Mặt khác, các cơ quan, tổ chức chỉ được sử dụng 50% số biên chế đã được tinh giản để tuyển dụng mới, 50% còn lại làm nguồn để giao cho các cơ quan, tổ chức mới thành lập hoặc được giao thêm chức năng, nhiệm vụ mới. Đây là các giải pháp để khắc phục tồn tại của lần tinh giản biên chế trước đây.

Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trần Anh Tuấn: Bảo đảm tối đa nguyên tắc công khai, công bằng. Ảnh: Lê Anh Dũng

Việc trong quá trình tinh giản biên chế vẫn có một số lượng biên chế tăng là do nhu cầu của quản lý. Chúng ta đều biết, trong quá trình phát triển của đất nước, khi phát sinh các lĩnh vực, các nội dung mà Nhà nước phải tăng cường quản lý như môi trường, an toàn vệ sinh thực phẩm, dược phẩm... thì vẫn phải bổ sung biên chế mới có người làm. Đó là điều dễ hiểu vì sao vẫn có số biên chế tăng thêm trong quá trình tinh giản.

Lâu nay tinh giản biên chế đặt ra những mục tiêu con số cụ thể nhưng rồi không đi đến đâu, vậy mà lần này dự thảo lại đưa ra con số giảm khoảng 100.000 người, vì sao lại tiếp tục duy ý chí như vậy, hơn nữa con số 100.000 có thấm tháp gì so với tổng biên chế cán bộ, công chức, viên chức hiện nay?

Con số 100.000 chỉ là tính toán ban đầu của dự thảo lần 1, không phải là mục tiêu. Vì thế chúng ta chẳng nên quan tâm nhiều. Lần này, không nên quan trọng hóa sẽ giảm được bao nhiêu. Càng không nên đặt ra mục tiêu con số cụ thể một cách duy ý chí, rồi không thực hiện được.

Điều quan trọng là phải tổ chức thực hiện thật tốt để đưa được những người không hoàn thành nhiệm vụ theo quy định của luật Cán bộ, công chức, người không có khả năng đáp ứng yêu cầu công vụ, thiếu tinh thần trách nhiệm... ra khỏi công vụ. Đồng thời phải có giải pháp thu hút, tuyển dụng được những người có đủ phẩm chất, trình độ, năng lực để nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức.

Ngoài các cơ quan hành chính, dự thảo nghị định có đề cập đến các cơ quan Đảng, đơn vị sự nghiệp công lập, cán bộ, công chức, viên chức cấp xã không, thưa ông?

Việc tinh giản biên chế được thực hiện đồng thời trong các cơ quan của Đảng, Nhà nước, tổ chức chính trị xã hội từ TƯ đến địa phương, cấp xã và trong các đơn vị sự nghiệp công lập.

Một nguyên Vụ trưởng Tổ chức - Biên chế của Bộ Nội vụ cho rằng để tinh giản biên chế, không cần dài dòng các nhóm giải pháp mà chỉ cần tập trung vào việc Nhà nước không ôm đồm nữa, tức là giảm bớt việc của Nhà nước, cơ quan hành chính, giao các tổ chức bên ngoài; giảm bớt việc của TƯ, phân cấp xuống địa phương. Ý kiến của ông?

Đây chỉ là một ý kiến để tham khảo. Công việc nhà nước nhiều hay ít không liên quan gì đến tinh giản biên chế. Nói ở đây có vẻ lạc đề. Việc chuyển giao việc của cơ quan hành chính cho các tổ chức ngoài nhà nước thực hiện còn phụ thuộc nhiều vào trình độ phát triển của mỗi quốc gia.

Và giả sử việc chuyển giao việc của các cơ quan hành chính công quyền sang khu vực ngoài nhà nước được thực hiện chỉ nhằm tinh giản biên chế thì tư duy tinh giản lại vẫn đơn giản như trước đây đã làm. Đó chỉ là đơn thuần giảm về số lượng, mà không chú ý đến chất lượng.

Bây giờ, tư duy đã đổi mới theo hướng, bên cạnh xác định số lượng biên chế phù hợp, còn phải đưa những người không làm việc được, không đúng ngành nghề đào tạo, hoặc không đủ điều kiện làm việc ra khỏi công vụ. Đồng thời, tìm cách thu hút, tuyển dụng những người làm việc tốt, có tinh thần trách nhiệm cao.

Còn giảm bớt việc của TƯ, phân cấp xuống địa phương thì chúng ta đã làm rồi, đã đẩy mạnh phân cấp giao nhiều thẩm quyền để phát huy tính chủ động, năng động của địa phương. Nhưng phân cấp cũng không phải là giải pháp tinh giản biên chế. Vì nhiệm vụ được giao thêm, thì địa phương cũng lại đề nghị bổ sung biên chế.

'Rất khó trù dập, bè phái'

Ngay sau khi đăng tải thông tin về dự thảo nghị định, dù là ngày nghỉ cuối tuần, VietNamNet đã nhận được hàng nghìn phản hồi của độc giả. Là người được giao chỉ đạo xây dựng dự thảo, cảm giác của ông như thế nào trước sự quan tâm của đông đảo người dân?

Tôi rất phấn khởi khi thấy đông đảo người dân quan tâm. Nhờ có nhiều ý kiến phản biện thuận có, nghịch có, chúng tôi sẽ hoàn thiện dự thảo nghị định để bảo đảm tính khả thi cao. Bộ Nội vụ rất cám ơn các cơ quan, tổ chức, nhân dân đóng góp ý kiến và sẽ nghiêm túc nghiên cứu để tiếp thu.

Độc giả đều ủng hộ chính sách tinh giản biên chế, song họ cũng rất băn khoăn, sẽ giảm được ai, liệu có đụng được con ông cháu cha không, hoặc những người không luồn cúi chạy chọt liệu có bị tinh giản, rồi thì phát sinh tiêu cực, phe cánh...… Theo Thứ trưởng, những nghi ngại này có cơ sở hay không? Giải pháp là gì để tránh tiêu cực?

Tôi nghĩ những lo ngại đó là dễ hiểu thôi, nhưng đại đa số rất ủng hộ và tin tưởng vào chủ trương tinh giản biên chế. Lần này, cả hệ thống chính trị đều vào cuộc. Để xác định các trường hợp đưa vào diện tinh giản, phải rà soát, đánh giá, phân loại. Mặc dù thẩm quyền giao cho người đứng đầu, nhưng với cơ chế và pháp luật hiện nay, tôi tin rất khó có thể lồng cá nhân, trù dập, bè phái hoặc nể nang, e ngại không dám làm.

Nếu tiêu chuẩn, điều kiện đã rõ ràng rồi, người đứng đầu không dám làm hoặc làm sai thì bản thân người đó sẽ mất uy tín, bị đánh giá lại và phải chịu trách nhiệm về quyết định của mình. Đã đến lúc các nhà lãnh đạo đều nhận thức rõ, đội ngũ thuộc quyền quản lý của mình phải là những người làm việc tốt, trung thành, tận tụy, kể cả khu vực công và khu vực tư.