Phát biểu ý kiến tại Hội thảo, TS. Thang Văn Phúc, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ cho biết, tiền lương công chức hiện nay không phản ánh đúng giá trị sức lao động của họ - một loại lao động đặc biệt – lao động quyền lực. Do đó, các giá trị xã hội của người công chức giảm sút, làm cho hiệu lực thực thi công vụ thấp, dễ bị tổn thương và là lỗ hổng của tình trạng quan liệu, tham nhũng có đất phát triển đã trở thành vấn nạn của quá trình quan liêu, tham nhũng đã trở thành vấn nạn của quá trình phát triển đất nước. Do đó, cần phải sớm cải cách cơ bản chính sách tiền lương hiện nay.

Thiết kế hệ thống bảng lương, mức lương, các loại phụ cấp theo lương,... ngày càng tỏ ra bất cập, mâu thuẫn không phản ánh vị trí làm việc của cán bộ, công chức thực sự là một hệ thống phức tạp, manh mún, phá vỡ tính hệ thống thứ bậc, trật tự, kỷ cương của nền hành chính. Do đó, hiệu lực, hiệu quả thực thi công vụ thấp cần được thiết kế lại cho phù hợp một cách khoa học và tùy theo kinh nghiệm phù hợp của hệ thống tiền lương các nền công vụ thế giới.

TS. Thang Văn Phúc đề xuất về nội dung cải cách chính sách tiền lương như sau: cần thiết kế lại trên cơ sở điều chỉnh cơ bản hệ thống tiền lương cho phù hợp với yêu cầu đảm bảo trật tự, thứ bậc hành chính, phản ánh đúng vị trí việc làm của cán bộ, công chức theo 2 hệ: hệ chuyên môn, nghiệp vụ gồm chuyên viên có 10 bậc (từ 1-10); chuyên viên cao cấp 3 bậc (từ 1-3); lãnh đạo, quản lý cấp huyện; lãnh đạo, quản lý cấp tỉnh; lãnh đạo, quản lý cấp trung ương (Chính phủ, Quốc hội, bộ ngành…). Bên cạnh đó, việc xác định mức lương cơ bản của công chức trên cơ sở tính tới mức lương trung bình xã hội được xác định trên cơ sở tương quan tiền lương giữa các khu vực (trong đó cơ bản là tiền lương trung bình của doanh nghiệp). Nếu thiết kế lương mới áp dụng từ năm 2016 thì cần tính cho lương cơ bản chuyên viên bậc 1 áp dụng cho 2016. Từ năm 2017 trở đi, tiền lương sẽ được điều chỉnh theo mức lạm phát hàng năm để tính bù tiền lương hàng năm cho cả hệ thống.

Về phụ cấp tiền lương, TS. Thang Văn Phúc cho rằng, để khắc phục nhiều loại phụ cấp hiện nay (khoảng 14 loại) gây nhiều khó khăn, không bình đẳng, mâu thuẫn, cần xem xét, tính toán lại các phụ cấp phù hợp… Về tiền lương khu vực doanh nghiệp và sự nghiệp dịch vụ công nên tách quản lý hành chính nhà nước với doanh nghiệp nhà nước và khu vực sự nghiệp dịch vụ công là phù hợp với yêu cầu quản trị mới trong quản lý nền kinh tế thị trường, xây dựng nhà nước pháp quyền. Do đó, mức tiền lương trong doanh nghiệp nhà nước và sự nghiệp dịch vụ công cũng tính áp dụng như công chức, chứ không nên áp dụng mức lương cao như hiện nay. Đối với tiền lương khu vực sự nghiệp dịch vụ công cũng tách rõ 2 phần: tiền lương chung và tiền thu nhập do kết quả của các dịch vụ gia tăng sinh ra. Việc áp dụng cụ thể sẽ có thiết kế khung tiền lương phù hợp áp dụng cho hai khu vực này…

 

Cải cách tiền lương sẽ giúp người lao động đảm bảo nhu cầu cuộc sống. Ảnh minh họa

Theo ý kiến của TS. Bùi Sỹ Lợi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội Quốc hội, về tiền lương công chức hành chính cần có sự phân loại rõ ràng về chức năng nhiệm vụ và quyền hạn của các loại công chức. Công chức hành chính đóng vai trò quan trọng trong quản lý đất nước, song lại là khâu yếu nhất trong khu vực hành chính vì vậy cần lựa chọn bộ phận công chức hành chính để cải cách tiền lương, thúc đẩy nâng cao động lực làm việc của đội ngũ công chức hành chính nâng cao hiệu của của bộ máy công quyền là cần thiết.

Nên tách tiền lương tối thiểu của khu vực hành chính ra khỏi lương tối thiểu chung và tăng lương tối thiểu của công chức hành chính để đảm bảo lương của đối tượng này ngang bằng sức lao động và tương đương mức lương trong khu vực thị trường. Thực hiện việc trả lương theo vị trí việc làm song song với việc cải cách hành chính nhất là về cấu trúc bộ máy công quyền. Đây là một sự thay đổi lớn trong việc trả lương cho công chức hành chính, gắn thu nhập với kết quả làm việc của công chức hành chính.

Cần phân cấp quản lý tiền lương và thu nhập theo hướng trao quyền tự chủ cho Chủ tịch UBND cấp tỉnh trong việc sử dụng và trả lương cho công chức hành chính địa phương. Bằng cách đó sẽ gắn được lợi ích cá nhân với lợi ích tập thể…

Về tiền lương của người lao động trong các đơn vị sự nghiệp dịch vụ công, cần phải đổi mới toàn diện về tổ chức, cơ chế hoạt động của các đơn vị dịch vụ công phù hợp với kinh tế thị trường. Giao quyền chủ động và được tạo điều kiện thuận lợi tham gia thị trường, cung cấp tốt nhất dịch vụ công cho xã hội. Chuyển cơ chế cấp phát kinh phí sang đặt hàng trên cơ sở hệ thống định mức kinh tế -kỹ thuật. Xã hội hóa cao độ các dịch vụ công, giao quyền cho người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập trả lương và tự chủ về chi phí thường xuyên. Về bảo hiểm xã hội phải tuân thủ theo pháp luật và sửa đổi luật theo hướng mở rộng đối tượng bao phủ, bảo đảm quyền lợi của người tham gia bảo hiểm xã hội theo nguyên tắc đóng- hưởng. Điều chỉnh lương hưu cho đối tượng thuộc ngân sách nhà nước…

Kết luận buổi Hội thảo, đồng chí Phó Trưởng ban Đinh Văn Cương tiếp thu ý kiến đóng góp của các chuyên gia. Chính sách tiền lương cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong các doanh nghiệp cần phải cải cách nhưng có lộ trình chuẩn bị kỹ mọi vấn đề. Về ý kiến của các chuyên gia về việc cần thành lập nhóm chuyên gia độc lập thuộc Ban Cải cách Chính phủ mà không thuộc bộ ngành nào sẽ hợp lý khi đề xuất các chính sách cải cách cụ thể hơn.

Cũng theo đồng chí Phó trưởng Ban, cải cách tiền lương cũng liên quan đến việc thực hiện quá trình tinh giản cơ cấu chức năng các cơ quan. Việc khó nhất hiện nay là tinh giản biên chế nhưng vẫn phải đảm bảo các chức năng nhiệm vụ…

“Với chức năng thẩm định và nghiên cứu, chúng tôi ghi nhận toàn bộ ý kiến đóng góp của các chuyên gia và đề xuất những nội dung cụ thể với vấn đề cải cách tiền lương”- Phó trưởng Ban Đinh Văn Cương nói.